De wereld draait sinds een aantal weken wat anders dan we gewend zijn en dat zorgt bij heel veel mensen en in erg veel sectoren voor bezorgdheden en onzekerheden, niet in het minste in onze juridische sector.We worden geconfronteerd met tal van nieuwe corona-overheidsmaatregelen waarvan het niet altijd duidelijk is in welke mate ze verenigbaar zijn met anderen juridische dwingende bepalingen.
Zo hebben tal van ouders een overeenkomst, akte of vonnis die uiteraard geen rekening houdt met een uitzonderlijke omstandigheid zoals een pandemie.
Ook nu nog komen nieuwe vonnissen bij ons toe die vanzelfsprekend niet ‘corona-proof’ zijn.
Er is geen hiërarchie tussen de dwingende bepalingen van bv. een vonnis omtrent de verblijfsregeling en de nieuwe dwingende corona-maatregelen.
Geconfronteerd met deze nieuwe realiteit, heeft de Orde van Vlaamse Balies thans een richtlijn vooropgesteld waarmee wordt beoogd om rechtszekerheid en rust te brengen.
Samenvattend komt deze richtlijn er op neer dat:
- “de rechtszekerheid en het belang van het kind en de ouders het uitgangspunt vormen zodat de geldende verblijfsregelingen in beginsel moeten worden nageleefd“;
- “bij een coronabesmetting van een ouder of kind of andere inwonende persoon, om redenen van volksgezondheid wordt afgeweken van de bestaande verblijfsregeling“;
Commissie familierecht Orde Van Vlaamse Balies
Als gespecialiseerd kantoor in familierecht onderschrijven wij deze richtlijn en proberen wij deze zoveel als mogelijk toe te passen op de ons voorgelegde situaties .
Samen met u trachten we dus de juiste interpretatie te geven aan de nieuwe corona-bepalingen en na te gaan in welke mate deze verenigbaar zijn met uw concrete situatie of deze van uw kind(eren). Graag helpen we ook in de communicatie daaromtrent met de andere ouder.
Graag waarschuwen wij er voor om niet zomaar op eigen houtje en zonder medisch attest af te wijken van de verblijfsregeling. Het niet naleven van een verblijfsregeling zoals vastgelegd in een overeenkomst, akte of vonnis zonder gegronde reden kan immers vergaande gevolgen hebben. U zou bijvoorbeeld kunnen geconfronteerd worden met dwangsommen, een schadevergoeding of zelfs een strafrechtelijke sanctie.
Indien u hieromtrent vragen of toepassingsproblemen hebt dan kan u steeds contact met ons opnemen voor verder individueel advies.
Kris WELLEKENS
Nele VERBERCKMOES
Hannah VAN DER SCHUEREN
Anne RYSSAERT
De richtlijn verder in detail
Het uitgangspunt van de richtlijn is de naleving van de verblijfsregeling
In deze turbulente tijden dringt de OVB erop aan dat verblijfsregelingen moeten blijven worden uitgevoerd zoals gehomologeerd of opgelegd door de rechter. Meer dan ooit is er nood aan stabiliteit en zekerheid voor alle betrokkenen. De minderjarige heeft er belang bij om zijn beide ouders te blijven zien en de ouders hebben er omgekeerd ook belang bij om de minderjarige te zien. Dit werd ook reeds eerder als dusdanig gecommuniceerd door de Vlaamse regering, alsook nogmaals door de woordvoerder van het Crisiscentrum Yves Stevens (DS 20 maart 2020). De coronamaatregelen van de regering verbieden vooralsnog niet dat minderjarigen naar hun ouders worden gebracht en dat dus wissels nog steeds plaatsvinden in het kader van de verblijfsregeling. Het betreft een noodzakelijke verplaatsing die vooralsnog niet verboden is.
De vraag of thans de verblijfsregeling van toepassing is voor schoolvakanties of niet moet op dezelfde wijze en vanuit hetzelfde perspectief worden beantwoord. Concreet betekent dit dat enkel voor de paasvakantie de regeling geldt die gedurende schoolvakanties van toepassing is. Voor de periodes daarbuiten gedurende dewelke de coronamaatregelen zoals afgekondigd door de regering gelden, en de scholen dus vooralsnog gesloten blijven, is de verblijfsregeling van toepassing zoals deze geldt tijdens het schooljaar.
En wat dan met interlandelijke overbrenging en gesloten grenzen?
De grenzen met de buurlanden mogen alleen nog maar worden gepasseerd in het kader van woon-werkverkeer of een andere essentiële verplaatsing (bv. goederenvervoer). Wonen de ouders van de minderjarige dus aan beide zijden van de Belgische grens, dan kan de minderjarige nog steeds over de grens worden gebracht aangezien het een noodzakelijke of essentiële verplaatsing betreft binnen de lidstaten van de EU.
Op het voornoemde uitgangspunt worden twee uitzonderingen aanvaard
De ouders komen anders overeen
Net zoals steeds het geval is, ook in niet corona-tijden, kunnen partijen steeds in afwijking van hun vonnis of voorheen gesloten akkoord andersluidende overeenkomsten sluiten voor zover zij daar beiden mee instemmen.
Het spreekt voor zich dat deze overeenkomsten wel verenigbaar dienen te zijn met de corona-maatregelen en dat de volksgezondheid daarbij in acht moet worden genomen.
Noodtoestand
Een situatie van noodtoestand vormt algemeen een rechtvaardigingsgrond voor de niet-naleving van de verblijfsregeling.
In tijden van corona gaat het dan om de volgende situaties:
- een van de ouders is besmet met corona
Het wordt absoluut afgeraden om het kind over te brengen naar de ouder die besmet is met corona. Om besmetting te voorkomen wordt aanbevolen om het kind bij de ouder te laten die niet besmet is. Verblijft het kind evenwel bij een ouder die besmet is met corona, dan wordt overeenkomstig de coronamaatregelen van de regering, aanbevolen om het kind niet alsnog over te brengen naar de niet-besmette ouder.
- de minderjarige is besmet met corona
Breng het zieke kind niet over van de ene ouder naar de andere, maar laat hem of haar uitzieken bij de ouder waar hij of zij verblijft. Dit om verspreiding van het virus te voorkomen.
- een andere bij de ouder inwonende persoon is besmet met corona
Is een andere persoon, zoals de plusouder, grootouder of een ander familielid, inwonend bij de ouder van het kind besmet met corona dan zijn dezelfde richtlijnen van toepassing als hierboven weergegeven. Ook dan wordt het absoluut afgeraden om het kind over te brengen naar de ouder in wiens gezin iemand besmet is met corona. Om besmetting te voorkomen wordt aanbevolen om het kind bij de ouder te laten die niet besmet is. Verblijft het kind evenwel bij een ouder die besmet is met corona, dan wordt overeenkomstig de coronamaatregelen van de regering, aanbevolen om het kind niet alsnog over te brengen naar de niet-besmette ouder.
- beide ouders en/of het kind zijn besmet met corona
Zijn beide ouders en/of het kind besmet met het coronavirus dan wordt overeenkomstig de maatregelen van de regering aanbevolen dat de zieke ouders en/of het kind thuisblijven teneinde de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan. Bijgevolg is het aanbevelenswaardig om in dit geval het (al dan niet zieke) kind niet over te brengen van de ene zieke ouder naar de andere zieke ouder in het kader van de verblijfsregeling.
Medische attesten als bewijs van besmetting
Om alle discussie uit te sluiten is het handig om een duidelijk medisch attest te verkrijgen dat de situatie zo nauwkeurig mogelijk omschrijft.
- indien er een medisch attest voorhanden is dat een coronabesmetting vaststelt van een ouder, kind of andere inwonende persoon, dan wordt gehandeld zoals hierboven omschreven.
- indien er een medisch attest voorhanden is dat een vermoeden van coronabesmetting vaststelt van een ouder, kind of andere inwonende persoon, dan wordt er van uitgegaan dat de huisarts de instructie om thuisisolatie toe te passen heeft meegegeven.
Dit betekent concreet dat de betrokkene minstens 7 dagen thuisblijft en de woning niet verlaat. In deze situatie is het dus belangrijk om niet alleen oog te hebben voor het belang van het kind en van de ouder(s) om wederzijds contact te onderhouden, maar zeker ook voor de volksgezondheid en het tegengaan van de verspreiding van het coronavirus. Het komt dan ook gerechtvaardigd voor om gedurende die 7 dagen af te wijken van de verblijfsregeling zoals hierboven weergegeven.
Wordt evenwel na de periode van 7 dagen thuisisolatie geen coronabesmetting vastgesteld dan moet de verblijfsregeling opnieuw worden nageleefd.
- indien er een medisch attest voorhanden is dat niet uitdrukkelijk coronabesmetting specifieert, maar dus zonder nader te specifiëren dat het om (een vermoeden van) coronabesmetting gaat, dan moet in beginsel de verblijfsregeling worden nageleefd. Een en ander tot bewijs van het tegendeel en zonder andersluidend akkoord van de ouders.
- ofwel ontbreekt een medisch attest of ander bewijs dat een coronabesmetting vaststelt van een ouder, kind of andere inwonende persoon: in dit geval moet de verblijfsregeling worden nageleefd.