Hoorrecht bij kinderen
Hoorrecht bij kinderen. Wat is dat precies? Minderjarigen hebben het recht om gehoord worden door de familierechter wanneer het gaat over ouderlijk gezag, de verblijfsregeling en persoonlijk contact. Belangrijk is dat het hier gaat om een recht en niet om een verplichting. Een kind mag dus weigeren om gehoord te worden.
De wet maakt een onderscheid of de minderjarige de leeftijd van 12 jaar wel of niet heeft bereikt.
- Kinderen ouder dan 12 jaar
In een procedure waarbij een kind ouder is dan 12 jaar, zal de rechter het kind rechtstreeks uitnodigen om te horen. Deze uitnodiging verstuurt men naar het adres van beide ouders en heeft tot doel om het kind te informeren wat het horen precies inhoudt en wanneer het zou plaatsvinden. Het kind kan vervolgens in een bijgevoegd antwoordformulier aangeven of hij de rechter wil spreken of niet.
- Kinderen jonger dan 12 jaar
Kinderen jonger dan 12 jaar kunnen vragen aan de familierechter om gehoord te worden. Zij kunnen dat doen door een brief te sturen naar de rechter. Dit betekent dat zij op eigen initiatief kunnen vragen om gehoord te worden. De beide ouders, het openbaar ministerie of de rechter zelf kunnen dit ook vragen. In de praktijk komt het echter weinig voor dat de rechter zelf beslist een kind jonger dan 12 jaar te horen, wanneer het daar zelf niet om heeft gevraagd.
De rechter heeft bij kinderen jonger dan 12 jaar de mogelijkheid om het horen te weigeren, tenzij het kind dit zelf heeft gevraagd of het openbaar ministerie daar om heeft verzocht. Indien de rechter weigert, moet hij dit motiveren.
De rechter moet nagaan of het kind het nodige ‘onderscheidingsvermogen’ heeft, dit wil zeggen over het vermogen om de gevolgen te kunnen “inschatten”. Stelt de rechter vast dat dit niet het geval is, dan neemt hij dit op in het verslag.
Wie is aanwezig tijdens het gesprek?
Het gesprek zelf vindt in principe plaats op de rechtbank. Hierbij zijn enkel de rechter, de griffier en het kind aanwezig. Ouders of advocaten zijn niet toegelaten.
De rechter licht het kind voor het begin van het gesprek toe dat er een verslag wordt opgemaakt die zijn ouders nadien kunnen inkijken. De minderjarige kan de rechter vragen om bepaalde zaken niet in het verslag op te nemen. Het kind wordt hier ook over geïnformeerd.
Op het einde van het gesprek wordt het verslag aan het kind voorgelezen. De bedoeling hiervan is om na te gaan of hetgeen dat in het verslag staat, ook overeenstemt met wat het kind heeft bedoeld. Het kind heeft dan de kans om wat opgenomen is in het verslag aan te vullen of te corrigeren. Dit verslag wordt vervolgens toegevoegd aan het ‘rechtsplegingsdossier’.
Het verslag
In het verslag zal staan wat de minderjarige tijdens het gesprek heeft gezegd, tenzij het kind gevraagd heeft dit niet erin op te nemen en de rechter hierop is ingegaan. Het verslag is vaak al de volgende dag beschikbaar. Ouders en/of hun advocaten kunnen dit verslag inkijken.
Doorslaggevend?
De rechter kan rekening houden met de mening van het kind bij het nemen van een beslissing. Het is echter niet zo dat dit daarom ook doorslaggevend is. Men houdt hierbij rekening met de leeftijd en maturiteit van het kind. De rechter dient aldus een passend belang te hechten aan de mening van de minderjarige.